W związku z tym, że w listopadzie br. kończy się kolejna czteroletnia kadencja samorządowa, chciałbym przybliżyć Państwu najważniejsze aspekty życia społeczno-gospodarczego Gminy Nozdrzec oraz zrealizowane zadania w latach 2010-2014 w relacji wójta Gminy Nozdrzec Antoniego Gromali.
Michał Zięzio: Samorządowcy mają bardzo różne wizje dotyczące rozwoju gmin, stawiają sobie priorytety i zadania do osiągnięcia. Jakie działania uważa Pan za najważniejsze dla zapewnienia odpowiedniego kierunku rozwoju kierowanej przez Pana gminy?
Antoni Gromala: Myślę, że nie może być jednej dziedziny w której rozwija się samorząd. Wielu wójtów, burmistrzów skupia się tylko na inwestycjach, które są widoczne i bezsprzecznie potwierdzają aktywność samorządu. Oczywiście to bardzo ważne. W tej kadencji my również pozyskaliśmy środki unijne na termomodernizacje większości budynków użyteczności publicznej na terenie gminy. Dzięki realizacji dwóch projektów na łączną kwotę ponad dwóch milionów złotych w 12 budynkach wymieniono okna, wykonano docieplenie i elewacje. Przeprowadziliśmy inwestycje drogowe na ponad trzy i pół miliona złotych - również z przeważającym udziałem środków zewnętrznych. Wykonaliśmy oświetlenie uliczne w kilku miejscowościach. Dokonano wielu ważnych inwestycji poprawiających standardy korzystania z budynków komunalnych gminy: parkingi, remonty wewnętrzne i doposażenia. Przygotowana została dokumentacja techniczna na budowę oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w gminie. W najbliższym czasie wystąpię o pozwolenie na budowę.
Ale jak już wspomniałem, mam poczucie, że nie wolno nam skupiać się tylko na takich przedsięwzięciach. Mieszkańcy gminy mają bardzo różne problemy i różne potrzeby, uważam, że moim obowiązkiem jest widzieć ludzi. To oni mnie wybrali, a moją rolą jest im służyć.
M.Z.: Jeśli nie tylko inwestycje, to jakie dziedziny rozwoju uważa Pan za równie ważne dla mieszkańców?
A.G.: Ważne jest dla mnie zabezpieczenie potrzeb społeczno-kulturalnych dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych. Uważam, że nie możemy bagatelizować problemów związanych ze stanem zdrowia naszych dzieci i powinniśmy podejmować na terenie gminy działania umożliwiające wszechstronny rozwój mieszkańców. Nie do przecenienia jest wpływ kultury fizycznej i zdrowej rywalizacji na rozwój dziecka. Dlatego też w gminie Nozdrzec powstały dwa kolejne kompleksy sportowe „Moje boisko Orlik -2012”. Mamy ich 4 w całej gminie. Rozpoczynamy inwestycję w budowę placów zabaw przy każdej ze szkół podstawowych. Wyposażamy świetlice wiejskie, tworzymy siłownie. Wspieramy LKS-y, przekazując dotacje celowe z budżetu gminy. Samych środków zewnętrznych pozyskanych na ten cel jest dużo ponad 3 miliony zł.
M.Z.: Istnieje spora rzesza samorządów, które podejmują decyzje o likwidacji szkół. Wiem, że zdarzają się słowa krytyki związane z utrzymywaniem przez samorząd szkół na terenie gminy.
Niejednokrotnie powtarzałem i do znużenia będe powtarzał, że gmina dopłaca do naszych dzieci a nie do cudzych!!! Dopłacamy 30% ze środków własnych do kosztów utrzymania szkół. Są samorządy, które dopłacają 60% i więcej, i myślę, że kierują się tymi samymi przesłankami, co ja. Zamykając zwłaszcza małe szkoły, niejednokrotnie „zabijamy” życie w danej miejscowości. Tam spotykają się dzieci, tam wspólnie podejmują inicjatywy rodzice. Nasze szkoły mają jeszcze jeden atut. Kształcimy dzieci na bardzo wysokim poziomie, również dzięki temu, że i na ten cel pozyskuje się wiele funduszy zewnętrznych. Zapewniamy naszym dzieciom poczucie bezpieczeństwa i indywidualne traktowanie. Jestem przeciwnikiem szkół, w których dzieci są „bezimienne”. Oczywiście może nadejść moment, że dzieci w danej szkole będzie zbyt mało, by proces nauczania przynosił im korzyści w postaci możliwość współpracy i rywalizacji z innymi dziećmi. Ale wtedy to będzie wspólna decyzja samorządowców i społeczności danej wsiAntoni Gromala
M.Z.: Dużym problemem jest bezrobocie. Jakie podejmujecie próby wsparcia tych osób?
A.G.: Bezrobocie to problem, z którym boryka się większość gmin Podkarpacia. Pamiętajmy, że zadania gmin i możliwości w tym zakresie są ograniczone. A populistyczne hasła dotyczące możliwości samorządów są niejednokrotnie nierealne i zostają tylko słowami bez możliwości wprowadzenia w czyn. Ja nie lubię obiecywać, wolę, „stanąć na głowie” i zrobić! Tak jak stałem 2 tygodnie w deszczu i nadzorowałem budowę pierwszego w Polsce „Orlika”. Mam poczucie, że robimy dużo, żeby pomóc tym osobom, którym jest najtrudniej w naszej gminie. Znowu przywołam liczby i dane. Realizujemy największy wśród gmin w województwie projekt skierowany do osób bezrobotnych „Czas na aktywność w gminie Nozdrzec”. Ma on wartość 2 411 436, 41 zł z udziałem środków własnych na poziomie 255 449,25 zł. W jego trakcie przeszkolono 212 osób. Otrzymały one konkretne uprawnienia i umiejętności, które w wielu przypadkach przełożyły się na zdobycie zatrudnienia. 31 osób odbyło płatne staże. Projekt cieszy tym bardziej, że doceniono jego skuteczność na poziomie województwa i wskazano jako przykład tzw. „dobrej praktyki”.
Podjęliśmy skuteczne działania jako nieliczni w województwie i pierwsi w powiecie w celu podniesienia standardów w zakresie cyfryzacji gminy. Działanie w całości sfinansowane z Programu Innowacyjna Gospodarka na kwotę 903 671,15 zł pozwoliło zrealizować dwa etapy projektu pn. „Likwidacja barier wykluczenia cyfrowego w Gminie Nozdrzec”. 4 szkoły i 5 bibliotek ma nowe pracownie komputerowe i bezpłatny dostęp do Internetu. 100 zestawów komputerowych dostępem do sieci już znalazło się w prywatnych gospodarstwach domowych, a kolejne 22 trafią do potrzebujących osób już w niedługim czasie. To wymierna pomoc dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej, która pozwala funkcjonować na poziomie będącym standardem w dzisiejszych czasach.
Jesteśmy gminą, która zatrudnia znaczną liczbę osób we współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy. W tej kadencji jest to 236 osób, które skorzystały z prac interwencyjnych, robót publicznych i staży. Staramy się nie odmawiać zwłaszcza młodym ludziom, ponieważ poprzez odbycie stażu mają szansę zdobyć podstawowe doświadczenie w pracy zawodowej. Mam kilka konkretnych pomysłów, które - mam nadzieję - uda się zrealizować, ale jak powiedziałem, nie chcę o nich mówić, póki nie będę miał pewności, że zdołam to zrobić i że będzie mi to dane.
M. Z.: Proszę powiedzieć, jak wygląda kondycja finansowa gminy?
A.G.: Kondycja finansowa jest dobra. Biorąc pod uwagę najbardziej aktualne dane z realizacji budżetu, poziom zadłużenia gminy to 16,92 %. W 2012 r. było to 18,84 %, więc zaobserwować można tutaj tendencję spadkową. Podobnie jak wydatki ponoszone na administrację. Obciążenie spłatą kredytu wraz z odsetkami jest praktycznie nieodczuwalne dla budżetu, bo wynosi 1,05% w skali roku.
Nie ma gminy, która by się w dzisiejszych czasach rozwijała bez zadłużania poprzez branie kredytów na inwestycje. To jest sposób na to, by - jak to często mówią politycy - „wycisnąć brukselkę”. Nie można pozwolić sobie na to, by nie wykorzystać pieniędzy, jakie daje Unia Europejska. Zadłużenie to na ten moment cztery miliony złotych, ale dzięki temu wpływy do budżetu środków unijnych i krajowych wynoszą czternaście i pół miliona złotych. Myślę, że te liczby mówią same za siebie.
Nie uda się też podjąć decyzji i wykonać największych inwestycji, przed jakimi stoi Gmina Nozdrzec w kolejnej kadencji, bez zwiększenia zadłużenia. Te inwestycje to budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Dzięki realizacji tego zadania w partnerstwie z innymi gminami sąsiadującymi z rzeką San zadanie to uda się wykonać w ramach programu o najbardziej, jak dotychczas, preferencyjnych warunkach finansowania.
M.Z.: Kanalizacja i oczyszczalnia ścieków to najważniejsze inwestycje na przyszłość. Jakie działania poza tym uważa Pan za ważne do wykonania w najbliższej przyszłości?
A.G.: Z pewnością należy dokonać remontów i termomodernizacji tych budynków, które dotychczas nie zostały ujęte w zrealizowanych projektach. Zawsze niezbędne są remonty dróg i poprawa ich standardów. Jest lepiej, ale powinno być jeszcze lepiej.
Na pewno nadal istnieje konieczność inwestowania w ogólnodostępną infrastrukturę społeczną i sportową tak, by bezpieczne miejsca zabaw dla dzieci i młodzieży były w każdej miejscowości.
Ostatnia kadencja bardzo rozwinęła skrzydła organizacjom pozarządowym. Widać ich chęć do działania i potencjał. Wiele ciekawych i ważnych wydarzeń odbyło się z ich inicjatywy. Uważam, że wspieranie organizacji pozarządowych w pozyskiwaniu środków zewnętrznych jest bardzo ważnym kierunkiem.
Wszystkie samorządy czeka również zmiana funkcjonowania pomocy społecznej. Nałożone przez ustawy zadania i wymogi będą dużym wyzwaniem dla pracowników tej sfery. Wyzwania tego mamy świadomość od dłuższego już czasu i poczynione przygotowania pozwolą na płynne przejście w nową jakość. Mam nadzieję, że zmiany przyniosą wymierne korzyści osobom w trudnej sytuacji materialnej i życiowej.
W tym miejscu pragnę złożyć serdeczne podziękowania mieszkańcom gminy Nozdrzec. Życzliwość i wsparcie jakie mi Państwo okazujecie, stają się motorem napędowym do codziennej pracy.
M.Z.: Dziękuję za rozmowę.
